Προβλέψεις. Μπορεί η κυβέρνηση να απέφυγε κάθε αναφορά σε γεωργούς και κτηνοτρόφους στην ανακοίνωση του δεύτερου πακέτου μέτρων, ωστόσο πληροφορίες θέλουν τους ιθύνοντες να ξαναβλέπουν ορισμένες ακόμη κατηγορίες που πλήττονται από την πανδημία του κορονοϊού. Μεταξύ αυτών είναι και οι αιγοπροβατοτρόφοι που είδαν τα αρνιά τους, από κακούς δικούς τους χειρισμούς να μένουν στα αζήτητα την Ανάσταση, ενώ υπήρξε έλλειψη αρνιών. Έτσι πληροφορούμαστε πως στο επόμενο πακέτο που θα ανακοινωθεί είναι πιθανό να συμπεριληφθούν και οι κτηνοτρόφοι για τη χορήγηση των 800 ευρώ (thessaliatv.gr, 23/3/2020, σ.σ. και οι ανθοπαραγωγοί που ήδη πετάνε καθημερινά τα άνθη της ετήσιας ανοιξιάτικης ανθοφορίας; Προβλέπεται κάτι; Η ελπίδα πεθαίνει προτελευταία).
Μετά την επιδημία. Όταν η επιδημία του κορονοϊού «κοπάσει» (μαζί και με την επιδημία των ορέξεων του Σουλτάνου) και ο κίνδυνος τελειώσει, ας κάνουμε κάτι για την πατρίδα μας, αφού μας περιμένει ένας νέος οικονομικός γολγοθάς. Ας μείνουμε στην Ελλάδα για διακοπές, να τρώμε σε τοπικές ταβέρνες, να αγοράζουμε ελληνικό κρέας (ξέρω ότι οι ολλανδικές και γερμανικές αγελάδες είναι πιο φτηνές), να αγοράζουμε ελληνικά φρούτα και λαχανικά, υποστηρίζοντας τοπικά προϊόντα και παραγωγούς. Αυτές οι επιχειρήσεις θα τα βρουν σκούρα μετά το πέρας της επιδημίας, οι δε περισσότερες δεν θα επιβιώσουν (μετά από 2-3 μήνες αδράνειας). Θα χρειαστούν όλοι τη βοήθειά μας, όσο μπορούμε και στον βαθμό που μπορούμε. Τα ελληνικά προϊόντα είναι από τα καλύτερα. Η χώρα μας είναι η ομορφότερη στον κόσμο. Ας τη φροντίσουμε όσο την έχουμε, ας φροντίσουμε τον Έλληνα (Pelagia Avramidou, facebook, 23/3/2020, σ.σ. ο πατριωτισμός σε καιρό ειρήνης έτσι εκφράζεται, πολύ περισσότερο τώρα που έχουμε καταστάσεις πολέμου συνεχώς, λόγω γειτονιάς).
Βιομάζα. Φορείς από πολλές χώρες της Ευρώπης και από όλη την αλυσίδα αξίας αγροτικής βιομάζας (κλαδέματα αμπελιών για θέρμανση) επισκέφτηκαν τον δήμο Vilafrancadel Penedes (Ιταλία) στις 25-27/2/2020 σε επιδεικτική εκδήλωση του έργου AgroBioHeat. Οι 50 συμμετέχοντες προέρχονταν από Ισπανία (Castilla y Leon, LaRioja, Alava, Castilla-LaMancha), Κροατία, Γαλλία, Μολδαβία, Ρουμανία και Ελλάδα (ΕΚΕΤΑ, ΙΝΑΣΟ-ΠΑΣΕΓΕΣ, ΚΕΟΣΟΕ, ΒΑΕΝΙ και Οινοποιητικός Συνεταιρισμός Τυρνάβου). Ο δήμος της Vilafranca αξιοποιεί τα κλαδέματα από τον οινοποιητικό συνεταιρισμό La Granada, για να θερμάνει (λέβητας βιομάζας 500 kW) με τηλεθέρμανση δημοτικά κτίρια με χαμηλότερες τιμές από το φυσικό αέριο. Παράγουν 60-80 kg/στρέμμα κλαδέματα από περίπου 30.000 στρέμματα. Ένα μόνο οινοποιείο (FamiliaTorres) επέδειξε ατμολέβητα 2.6 MW, ο οποίος χρησιμοποιεί κλαδέματα αμπελιών σε συνδυασμό με δασική βιομάζα, για την παραγωγή ψύξης για την παραγωγική διεργασία (https://agrobioheat.eu/el/call-icebreakers/, HORIZON 2020 818369, Μ. Καραμπίνης, neapaseges.gr, 23/3/2020).
Ελαιόφυλλα. «Το κύριο υποπροϊόν κατά τη διαδικασία κλαδέματος των ελαιόδεντρων είναι τα φύλλα, τα οποία αντιπροσωπεύουν το 25% του βάρους του δέντρου. Στην πραγματικότητα, οι χρήσεις των φύλλων ελιάς δεν προσθέτουν σημαντική αξία στην αλυσίδα παραγωγής ελαιολάδου. Χρησιμοποιούνται στη διατροφή ζώων, για την παραγωγή θερμικής ενέργειας και την παραγωγή κομπόστ. Ωστόσο, αυξάνονται οι μελέτες που απαριθμούν τις βιοενεργές ιδιότητες των χημικών ενώσεων που βρίσκονται στα φύλλα της ελιάς, κάτι το οποίο δίνει τη δυνατότητα για πολλαπλές εφαρμογές σε τομείς όπως η κοσμετολογία, η ιατρική και τα τρόφιμα. Το εκχύλισμα φύλλων ελιάς παρουσιάζει ιδιότητες αντιοξειδωτικές, αντιφλεγμονώδεις, αντιμικροβιακές, αντιικές και αντικαρκινικές, καθώς και θετικές επιδράσεις στην καρδιαγγειακή λειτουργία» (Κ. Μπαστάντε, Πανεπιστήμιο Κάντιθ, Ισπανία, olivenews. gr, 10/3/2020, σ.σ. αρκεί να αποφύγουμε τις γελοιότητες της «φραπελιάς», που κάποτε ταλαιπώρησε το πανελλήνιο).
Νέος πατριωτισμός. Η ατομική ευθύνη, η συνεργασία και η αλληλεγγύη βρίσκονται στην καρδιά του νέου πατριωτισμού που έχουμε ανάγκη. Για να θωρακίσουμε το «εμείς» και να κρατήσουμε την πατρίδα όρθια, καλούμαστε να παραμερίσουμε το «εγώ», καθώς και τις ατομικές μας ελευθερίες προσωρινά, για να προασπίσουμε το υπέρτατο συλλογικό αγαθό της δημόσιας υγείας (Κ. Σακελλαροπούλου, Πρόεδρος Δημοκρατίας, ΕΡΤ, atlantea.news, 24/3/2020, σ.σ. χωρίς ελληνική πατρίδα).
Περίεργο νομοσχέδιο. Ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Μ. Βορίδης με κύριο γνώμονα την απλούστευση και τη βελτίωση των διαδικασιών του ΥπΑΑΤ και έχοντας ως βασικό στόχο την απελευθέρωση της παραγωγικής διαδικασίας του αγροτικού τομέα από δυσλειτουργίες και διοικητικές αγκυλώσεις, θέτει σε διαβούλευση το «ερανιστικό» νομοσχέδιο. Περιλαμβάνει: Σύσταση μελισσοκομικού μητρώου, ρύθμιση ζητημάτων που αφορούν αγροτικά αδικήματα φθοράς εξαιτίας βόσκησης, ελέγχους σε κτηνιατρικά φάρμακα και λειτουργία περιοχών οργανωμένης ανάπτυξης υδατοκαλλιεργειών (ΥπΑΑΤ, 24/3/2020, σ.σ. μοιάζει σαν να καθιερώνεται καθολική απαγόρευση κυκλοφορίας στη... φύση, και κυρίως σε κτηνοτροφία, γιδοπρόβατα κ.ά., αποφεύγοντας την υποχρέωση προστασίας των σημαντικών περιουσιών των ιδιοκτητών σημαντικών παραγωγών -περιβόλια, αμπέλια κ.ά. Εναντίον όλης της κτηνοτροφίας για να ικανοποιηθεί η εκλογική πελατεία της Ανατολικής Αττικής -αμπελουργοί κ.ά.-, όπου εκλέγεται ο κ. Μ. Βορίδης. Κρίμα. Μοιάζει σαν να εργαλειοποιείται ο κορονοϊός κυρίως για εκλογικά ρουσφέτια. Λάθος timing).
Επανεκκίνηση. Η πανδημία του κορονοϊού εξωθεί προς την καταστροφή των υπαρχουσών κατεστημένων δομών και προς την ανάγκη για επανεκκίνηση της οικονομίας. Στη νέα κατάσταση πρέπει η αυτάρκεια να αποτελέσει μια νέα κυρίαρχη συνιστώσα. Ο πρωτογενής τομέας πρέπει να έχει την πρωτεύουσα θέση. Δυστυχώς, η μακροχρόνια αλλοίωση και φθορά του δεν επιτρέπει την επαρκή εκπροσώπησή του, που συμπαρασύρει όλους.
Ρύπανση. Μειώθηκε η ατμοσφαιρική ρύπανση στην Ιταλία λόγω μαζικής καραντίνας εξαιτίας του κορονοϊού. Υπήρξε τεράστια άμβλυνση των επιπέδων ρύπανσης πάνω από τη χώρα, ιδίως στο βόρειο τμήμα της, όπως αποκαλύπτουν τα στοιχεία του ευρωπαϊκού δορυφόρου Copernicus Sentinel-5P. Ο δορυφόρος Sentinel-5P παρακολουθεί την ατμόσφαιρα και διαθέτει το όργανο Tropomi, που μπορεί να «χαρτογραφήσει» μια πλειάδα αερίων όπως το διοξείδιο του αζώτου, το όζον, το μεθάνιο, το μονοξείδιο του άνθρακα, τα αερολύματα κ.ά. (Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος-ESA, ΑΠΕ-ΜΠΕ, ecozen.gr, 15/3/2020).
Γη. Το 2015, έρευνα της Ε.Ε. έδειξε ότι η πρόσβαση σε γη (αγορά ή ενοικίαση) αποτελεί σημαντική ανησυχία για τους νέους αγρότες. Επίσης, εντόπισε την ανάγκη για περαιτέρω οικονομική στήριξη, την ανάγκη πρόσβασης στην πίστωση και δυσκολίες στην εξεύρεση επαρκούς ειδικής εργασίας. Άλλωστε μόνο το 6% όλων των γεωργικών εκμεταλλεύσεων στην Ε.Ε. διοικούνται από αγρότες ηλικίας κάτω των 35 ετών (neapaseges.gr, 9/3/2020).
Αγροτικά. Στα καλά νέα περιλαμβάνονται η µείωση των τιμών του πετρελαίου, η συγκράτηση του ενεργειακού κόστους των αγροτικών εκμεταλλεύσεων και η πιθανή μικρή ή/και μεγαλύτερη υποχώρηση στις τιμές των λιπασμάτων, όπως επίσης και σε βιομηχανικά είδη (όπου απαιτείται µεγάλη ενέργεια). Επίσης είναι αισθητή η αύξηση της ζήτησης σε φρέσκα λαχανικά και φρούτα (με ανακατάταξη στα δίκτυα διάθεσης, αφού έκλεισε η μαζική εστίαση και τα ξενοδοχεία). Όλο αυτό δημιουργεί πρόσθετες δυσκολίες για τους μικρούς παραγωγούς, δίνοντας αντίστοιχα χώρο αγοράς σε μεγάλες εκμεταλλεύσεις, οργανωμένα θερμοκήπια, συνεταιρισμούς και οµάδες παραγωγών. Μοιάζει επίσης ότι θα αυξηθούν οι τιμές των σιτηρών λόγω αύξησης ζήτησης (agronews.gr, 23/3/2020, σ.σ. δεν είναι καλό το timing για συναισθηματικό κοινωνικό αυτοματισμό και δεν αποτελεί «ευκαιρία» για προβολή πολυετών αγροτικών προβλημάτων).
Προσφυγικό. Η στιγμή που κάτοικος της Μόριας (Λέσβος) αντικρίζει σήμερα το ελαιόκτημά του. Χιλιάδες ελιές κομμένες από τη ρίζα, λίθινες αναβαθμίδες εξαφανισμένες, ολοκληρωτική αλλοίωση του τοπίου της περιοχής. Δεν μπορώ να συγκρίνω το θέαμα με κάτι ανάλογο στη νεότερη ιστορία, εκτός ίσως από τη λεηλασία της Πελοποννήσου από τον Ιμπραήμ. Μόνο που τότε ο ελληνικός στρατός βρισκόταν ενάντια στους εισβολείς, ενώ σήμερα η ελληνική πολιτεία παίρνει το μέρος των εισβολέων που λεηλατούν (Makis Pavlellis, Facebook, 26/3/2020).
Για την καταγραφή, Δημήτρης Μιχαηλίδης, «Αγρονέα»