Η Συνεργατική Κοινωνία είναι μια ομάδα σκέψης (think-tank) που συνεδριάζει διαδικτυακά και δημόσια κάθε Δευτέρα, στις 20:00, έχει το site www.coopsociety.gr, έχει τη σελίδα στο Facebook Συνεργατική Κοινωνία – CoopSociety (@CoopSociety.gr), ανταλλάσσει πληροφορίες στην ομάδα Συνεργατική Κοινωνία-CoopSociety.gr και κάθε Σάββατο, στις 12:00, οργανώνει εισηγήσεις για επιλεγμένα θέματα.
Το Σάββατο 15/5/21 έγιναν εισηγήσεις για την «Αυθεντική και ψευδεπίγραφη κοινωνική οικονομία», το Σάββατο 22/5/21 συζητήθηκε το «Συνεργατισμός, ανταγωνιστικότητα και μισθωτή εργασία» και το Σάββατο 29/5/21, στις 12.00, θα πραγματοποιηθεί εισήγηση για το «Όραμα 2040 για την ύπαιθρο» στο https://us02web.zoom.us/j/87405346845?pwd=MUNMd202NEQ3MDFVK3hnRTZSY0FpQT09
Στην εκπομπή του Σαββάτου 22/5/21 μετείχαν οι: Βασίλης Τακτικός, Κώστας Οικονομόπουλος, Λουκάς Μπρέχας, Παναγιώτης Μαργαρόνης, ο γράφων, Ανδρέας Λύτρας, Αγγελική Τσιαξίρη, Δημήτρης Γαλάνης, Ιωάννης Αυγενίκος, Μάγδα Κοντογιάννη, Φίλιππος Καρυπίδης, Νεκτάριος Δρούλος, Γρηγόρης Παπαπέτρου, Τζένη Καλασούντα, Μάνος Καστρινάκης, Γιώργος Παπαδημητράκης, Ειρήνη Εφραιμίδη, Ηλίας Τσίγκας, Αθανάσιος Κονταξής, Λία Αντωνάτου, Σταυρούλα Παπαγεωργίου, Μπέτυ Θεοδώρου, Ιωάννα Σαπουνάκη, Σοφία Παυλάτου, Βύρων Γιαννόπουλος, Ζαφείρης Ναστούλης με μερικούς άλλους, αγενώς φερόμενους, να έχουν κλειστές οθόνες ή να μη γράφουν πλήρες όνομα. Είναι αδιανόητο σε ομάδα της Κοινωνίας των Πολιτών να μη μετέχουν όλοι ισότιμα και με αλληλοσεβασμό, ενώ κάποιοι απλώς θέλουν να βλέπουν.
Το βίντεο βρίσκεται στο https://www.facebook.com/184911065213528/videos/246928727214664. Από τα πάρα πολύ ενδιαφέροντα του καθ. Ανδρέα Λύτρα προλάβαμε να καταγράψουμε:
Είναι πρόκληση νοητικά ριψοκίνδυνη η συστηματική προσπάθεια να ταυτιστεί η απασχόληση με τη μισθωτή εργασία. Και ακόμα πιο αναληθές, ψευδές, η προσπάθεια να συνδεθεί η απασχόληση με την αύξηση της επιχειρηματικότητας. Ενώ είναι μύθος (προπαγάνδα;) ότι η απασχόληση συνδέεται άμεσα με την ανταγωνιστικότητα.
Ιστορικά μισθωτή εργασία καταγράφεται από την πρώτη στιγμή της χρησιμοποίησης του νομίσματος (διότι μισθός εννοείται να είναι ρευστό και όχι φαγητό ή άλλα) στον 7ο αιώνα π.Χ. σε ελληνικές πόλεις και εστιάζεται κυρίως σε πολεμικές δραστηριότητες όταν πληρώνονται οι στρατιώτες με ρευστό, διότι δεν μπορεί να κατανεμηθεί γη ως ανταμοιβή, όπως γινόταν με τους πολίτες. Ίσως ο ισχυρότερος λόγος για την επινόηση του χρήματος να είναι η ανάγκη μισθοδότησης των μισθοφόρων.
Η εργασία (και μέσω αυτής η ανάπτυξη) εξασφαλιζόταν με δούλους μέσω πολέμων. Όταν σταμάτησε η πολεμική εξάπλωση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας (9 μ.Χ.) αρχίζει ο εξαγροτισμός της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας και η φεουδαρχία, που εξαφανίζει τους δούλους αλλά δημιουργεί τους δουλοπάροικους, συγκατόχους και δεμένους με τη γη ανθρώπους, καθώς και μισθωτούς στρατιώτες. Το 1800 μ.Χ. το 90% του προλεταριάτου είναι αγροτικοί μισθωτοί! Το 1820-1850 μ.Χ. η βιομηχανική επανάσταση καθιερώνει τον μισθωτό εργαζόμενο.
Η συνολική απασχόληση σήμερα μοιάζει να απαρτίζεται από τους δημόσιους υπαλλήλους, τους εργαζόμενους, τους αυτοαπασχολούμενους και τους εργοδότες.
- Η δυνατότητα του Δημοσίου να προσλαμβάνει και άλλους δημόσιους υπαλλήλους (σήμερα 22%; με κάποιο τρόπο υπολογισμού) είναι μηδενική. Το κράτος συνεχώς στερείται εσόδων και ως επιτελικό και ψηφιοποιούμενο θα μειώνει την ανάγκη για υπαλλήλους.
- Οι εργοδότες που προσφέρουν εργασία είναι ένας πολύ μικρός αριθμός (1,2%;) και δεν φαίνεται ότι μπορεί κάποιος να φιλοδοξεί να απασχοληθεί στο μέλλον ως εργοδότης. Οι επιχειρήσεις με εργαζόμενους συνεχώς μειώνονται. Η επονομαζόμενη «νέα επιχειρηματικότητα» είναι μάλλον φράση χωρίς νόημα για κάποιον που θέλει να απασχοληθεί σε κάτι στο μέλλον.
- Οι εργαζόμενοι σε εξαρτημένη εργασία/μισθωτοί (93%;) θα μειώνονται τόσο λόγω της μείωσης του αριθμού των επιχειρήσεων με εργαζόμενους, όσο και λόγω μηχανοργάνωσης.
- Μόνο οι αυτοαπασχολούμενοι μπορεί να αυξηθούν. Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ILO) ως αυτοαπασχολούμενους χαρακτηρίζει τους εργοδότες χωρίς εργαζόμενους, αλλά και τους εργαζόμενους-μέλη των συνεργατισμών-συνεταιρισμών.
Αν κάποιος νομίζει ότι μπορεί να απασχοληθεί στο μέλλον, θα πρέπει να σκέφτεται απασχόληση είτε ως ελεύθερος επαγγελματίας είτε ως μικροεπαγγελματίας είτε ως μέλος συνεργατισμού-συνεταιρισμού της κοινωνικής οικονομίας.
Η Ελλάδα δημογραφικά δείχνει ότι συνεχώς θα συρρικνώνεται και δεν μπορεί να σχεδιάζει το μέλλον πάνω σε πιθανή μεγέθυνση της εσωτερικής αγοράς. Αλλά ούτε οι εξαγωγές δείχνουν ότι είναι δυνατόν να αυξηθούν. Σήμερα οι εξαγωγές της Ελλάδος είναι το 37% του ΑΕΠ, ενώ σε ανεπτυγμένα κράτη (Ινδία, Κίνα, Ιαπωνία) είναι μόνο 18% και στις ΗΠΑ είναι 11%. Η λογική λέει ότι μάλλον θα συρρικνωθούν οι εξαγωγές προϊόντων (οι ελληνικές εξαγωγές περιλαμβάνουν τόσο τον τουρισμό, όσο και την περίεργη πώληση ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου στην Ε.Ε.).
Οι κερδοσκοπικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα είναι στατιστικά υπερβολικά πολλές, συνεχώς μειούμενες, και δεν αφήνουν προσδοκίες για αύξησή τους με δημιουργία νέων κερδοσκοπικών επιχειρήσεων. Μεταξύ 2005 και 2017 οι κερδοσκοπικές επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα στην Ελλάδα από 7.685 επιχειρήσεις/εκατομμύριο κατοίκων έφτασαν τις 5.320, ενώ την ίδια περίοδο στις ΗΠΑ ήταν 1.000, στη Γαλλία 2.960 και στη Γερμανία 2.309 (στοιχεία ΟΟΣΑ). Θα μειωθούν οι κερδοσκοπικές επιχειρήσεις που προσφέρουν μισθωτή εργασία.
Οι σημερινή ανεργία είναι πάνω από 1.000.000 (812.504 το 2018, ΟΟΣΑ). Ο μέσος όρος απασχολούμενων στην Ελλάδα είναι 6,3 άτομα ανά επιχείρηση. Αν δεχθούμε, παρά την ψηφιακή τεχνολογία και ρομποτική, ότι μια μέση νέα επιχείρηση θα απασχολεί 10 εργαζόμενους, τότε θα χρειαζόμασταν 100.000 ιδιωτικές κεφαλαιουχικές εταιρίες για να απορροφηθεί η ανεργία. Δεν πρόκειται να προκύψουν 100.000 κερδοσκοπικές επιχειρήσεις στην Ελλάδα σύντομα.
Ένας νέος άνθρωπος που βγαίνει την αγορά δεν έχει δικαίωμα στην επιχειρηματικότητα και δεν υπάρχει χώρος για να προστεθούν νέοι μισθωτοί. Η μόνη πιθανή διέξοδος για την ικανοποίηση των αναγκών των συμπολιτών είναι να δημιουργήσουν οι ίδιοι δομές στον χώρο του συνεργατισμού, δηλαδή στην κοινωνική οικονομία.
Οι συνεργατικές επιχειρήσεις-συνεταιρισμοί θα μπορούσαν να κατευθυνθούν με τους πόρους της Πράσινης Επιχειρηματικότητας και τους πόρους του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου για την κάλυψη των αναγκών της κοινωνίας και ειδικότερα σε ενεργειακούς συνεταιρισμούς (για μείωση εισαγωγών ενέργειας-πετρελαίου), σε οικοδομικούς (για αντικατάσταση παλαιωμένων οικοδομών και ποιότητα ζωής), σε καταναλωτικούς (για αναπροσανατολισμό της κατανάλωσης προς τοπικά αγροτικά τρόφιμα) και σε αλληλασφαλιστικούς (για Ασφαλιστικά Ταμεία).
Και μόνο τα ανασχεδιαζόμενα Επικουρικά Ταμεία στην Ελλάδα θα διαχειρίζονται έσοδα της τάξης του 4%-5% του ΑΕΠ της Ελλάδος ετησίως. Μια δομή που θα διέθετε 15 δισ. € ετησίως στη διεθνή αγορά, με ελάχιστη μόχλευση 3πλάσια, θα ήταν ένας τεράστιος αναπτυξιακός οργανισμός που μπορεί να δημιουργήσει επαρκή απασχόληση από συνεργατικές-συνεταιριστικές επιχειρήσεις στον ενεργειακό και οικοδομικό τομέα, ενώ οι καταναλωτικοί συνεταιρισμοί μπορούν να τραβήξουν προς τα πάνω τους αγροτικούς-παραγωγικούς συνεταιρισμούς και αυτοί με τη σειρά τους να ξαναενεργοποιήσουν τις σχολάζουσες γαίες και τα δασικά συστήματα.
Δυστυχώς το συνεργατικό πνεύμα είναι δραματικά μειοψηφικό στην ελληνική κοινωνία. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα, μόλις το 9,5% δηλώνει τη συνεργατικότητα ως επιλογή. Αντίθετα, το 90% πιστεύει στην ανταγωνιστικότητα. Το 70% πιστεύει στην ελεύθερη αγορά. Το 65% επιλέγει τη μισθωτή εργασία για βιοπορισμό και το μεγαλύτερο κομμάτι από αυτό τη δημοσιοϋπαλληλική σχέση εργασίας. Και αυτά καλλιεργούνται τόσο από τις συμπεριφορές του οικογενειακού περιβάλλοντος, όσο και τις κακές συντεχνιακές πρακτικές των δασκάλων-καθηγητών, καθώς και των μέσων μαζικής επικοινωνίας, που καλλιεργούν τον ανταγωνισμό και όχι τον συνεργατισμό.
Αυτό όμως είναι και το πρόβλημα της επόμενης μέρας. Η «λατρεία» της ανταγωνιστικότητας μετά το τέλος της βιομηχανικής επανάστασης και στο μεταίχμιο της ψηφιακής εποχής δεν μπορεί να εξασφαλίσει εργασία και εισόδημα για όλους. Ο συνεργατισμός στην οικονομία, παρά τη χαμηλή δημοτικότητα, είναι μια λύση που μπορεί να γίνει η νέα συνθήκη για να αντιμετωπιστεί ο οικονομικός και κοινωνικός αποκλεισμός για τη βιωσιμότητα του συνολικού συστήματος.
Το Σάββατο 29 Μαΐου 2021, στις 12.00, το θέμα είναι «Όραμα 2040 για την ύπαιθρο» στο https://us02web.zoom.us/j/87405346845?pwd=MUNMd202NEQ3MDFVK3hnRTZSY0FpQT09 με συντονιστή τον γράφοντα.
Δημήτρης Μιχαηλίδης, Δημοσιογράφος, «Αγρονέα»
Share this post
