Το 2013 κυκλοφόρησε η έκθεση της CICOPA (Διεθνής Οργανισμός Βιομηχανικών Συνεταιρισμών και Συνεταιρισμών Προσφοράς Υπηρεσιών και Βιοτεχνών, www.cicopa.cop), ο οποίος είναι τομεακός οργανισμός της Διεθνούς Συνεταιριστικής Συμμαχίας (ICA-International Cooperatives Aliens), με τίτλο «Συνεταιρισμοί και κοινωνική οικονομία για την Ελλάδα» και υπότιτλο «Τρόποι προώθησης της κοινωνικής οικονομίας στην Ελλάδα μέσω εργατικών συνεταιρισμών, κοινωνικών συνεταιρισμών και συνεταιρισμών βιοτεχνών και μικρομεσαίων επιχειρήσεων» (Σεπτέμβριος 2013).
Το εντοπίσαμε στην πολύ χρήσιμη πηγή πληροφοριών www.diktio-kapa.dos.gr που είναι ένας ιστότοπος στο διαδίκτυο για την κοινωνική και την περιφερειακή ανάπτυξη και λειτουργεί και ως κέντρο ανάπτυξης και υποστήριξης συνεταιριστικών επιχειρήσεων.
Στα περιεχόμενά του μπορεί κάποιος να βρει:
Εισαγωγή από τον Bruno Roelants, Γενικό Γραμματέα της CICOPA
Μέρος 1: Η κατάσταση στην Ελλάδα
1.1 Κοινωνικός αντίκτυπος της κρίσης
1.2 Εξέλιξη και ανάπτυξη της τεχνολογίας των συνεταιρισμών και της κοινωνικής οικονομίας στην Ελλάδα
1.3 Ανάλυση της υπάρχουσας σχετικής νομοθεσίας
Μέρος 2: Βασική εμπειρία και ειδικότητα του δικτύου της CICOPA που μπορεί να λειτουργήσει στην ελληνική πραγματικότητα
2.1 Το δίκτυο της CICOPA
2.2 Κοινωνικές υπηρεσίες, με ιδιαίτερη έμφαση στους παιδικούς σταθμούς και τους οίκους ευγηρίας
2.3 Επιχειρηματικές μεταβιβάσεις προς εργαζομένους σύμφωνα με το εργατικό συνεταιριστικό πλαίσιο
2.4 Συνεταιρισμοί βιοτεχνών και μικρών επιχειρήσεων
2.5 Παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας από συνεταιρισμούς
2.6 Συγκρότηση συνεταιριστικών «θερμοκοιτίδων»
2.7 Οικονομικά όργανα για την ανάπτυξη των συνεταιρισμών
2.8 Συγκρότηση δικτύων, ομάδων και κοινοπραξιών
2.9 Εργατικοί και κοινωνικοί συνεταιρισμοί σε αγροτικά πλαίσια
2.10 Πολυμερείς συνεταιρισμοί
2.11 Μεικτοί και μεταβατικού τύπου συνεταιρισμοί
2.12 Συνεταιρισμοί και αναδυόμενοι τομείς όπως π.χ. τουρισμός
2.13 Εργατικοί συνεταιρισμοί που χειρίζονται ειδικές κοινωνικές προκλήσεις
Μέρος 3: Προς ένα αναπτυξιακό πρόγραμμα στην Ελλάδα
3.1 Οργάνωση σύνθετων αναπτυξιακών σχεδίων
3.2 Επεξήγηση αναπτυξιακής στρατηγικής της CICOPA
3.3 Δημιουργία ινστιτούτων (δημιουργία και ανάπτυξη συνεταιριστικών οργανισμών)
3.4 Επεξήγηση προτύπων και νομοθετική ειδική γνώση
3.5 Εμβληματικό παράδειγμα της Βραζιλίας: από γενικούς ή ανυπόστατους συνεταιρισμούς στην εφαρμογή των προτύπων της CICOPA και της έγκρισης ενός συνεταιριστικού νόμου
Μέρος 4: Προτάσεις για ένα πρόγραμμα προώθησης συνεταιρισμών στην Ελλάδα-Παραρτήματα
Παράρτημα 1: Πρόταση 193 του ILO για την προώθηση των συνεταιρισμών
Παράρτημα 2: Παγκόσμια διακήρυξη για τους εργατικούς συνεταιρισμούς
Παράρτημα 3: Παγκόσμια πρότυπα κοινωνικών συνεταιρισμών της CICOPA
Παράρτημα 4: Προτάσεις πολιτικής σύμφωνα με το διεθνές έτος συνεταιρισμών
Στην Εισαγωγή του ο κ. Bruno Roelants Γ.Γ. της CICOPA (Διεθνής Οργανισμός Βιομηχανικών Συνεταιρισμών και Συνεταιρισμών Προσφοράς Υπηρεσιών και Βιοτεχνών) γράφει: Η CICOPA βρίσκεται στην ευχάριστη θέση να παραδώσει στην ILO αυτή την αναφορά για το πώς η εμπειρία συνεταιρισμών και οργανισμών συνεταιριστικής υποστήριξης από το παγκόσμια διαδεδομένο δίκτυό της θα μπορούσε να βοηθήσει την Ελλάδα να συνέρθει οικονομικά με έναν βιώσιμο τρόπο.
Μια πολύ ξεκάθαρη παρατήρηση έχει γίνει: οι συνεταιρισμοί γενικά και αυτοί του παγκοσμίου δικτύου της CICOPA πορεύονται καλύτερα κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας κρίσης, διανύοντας τώρα την έκτη τους χρονιά, σε σύγκριση με άλλους τύπους επιχειρήσεων παρομοίων τομέων, μεγεθών και χωρών. Όχι μόνο τα στοιχεία, αλλά επίσης και οι αιτίες μιας τέτοιας ανθεκτικότητας έχουν αναλυθεί από τη CICOPA και τους περιφερειακούς φορείς αυτής, καθώς επίσης και από άλλους συνεταιριστικούς οργανισμούς σε μία σειρά ερευνών, αναφορών, βιβλίων και ταινιών τύπου ντοκιμαντέρ. Δεν χρειάζεται καν να τονίσουμε εδώ ότι αυτός ο δημιουργικός τύπος ανθεκτικότητας είναι ένα μείγμα μιας μεγάλης καινοτομίας όλων των ήδη αναπτυχθέντων τομέων (οργανωτικών, κοινωνικών, διαχειριστικών, τεχνικών).
Όπως και στις προηγούμενες κρίσεις, οι συνεταιρισμοί για άλλη μια φορά επιδεικνύουν ότι είναι ο βασικός πυλώνας στην ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας. Οι εργατικοί, οι κοινωνικοί και οι βιοτεχνικοί συνεταιρισμοί παίζουν έναν συγκεκριμένο ρόλο σε αυτό, σε πολλές βιομηχανίες και υπηρεσίες και σε περιοχές αστικές, καθώς και αγροτικές, όπως και σε χώρες όπου οι ίδιοι συνεταιρισμοί συγκεκριμένα είναι εξαιρετικά ανεπτυγμένοι (π.χ. Ιταλία, Γαλλία, Καναδά ή Βραζιλία). Μπορούμε να παρατηρήσουμε ότι σε αυτές τις περιπτώσεις οι πιο πάνω αναφερόμενοι συνεταιρισμοί συνεισφέρουν στην ενδυνάμωση άλλων μορφών συνεταιρισμών, όπως σε αγροτικούς, καταναλωτικούς και τραπεζικούς συνεταιρισμούς, καθώς επίσης και σε άλλους τύπους κινήτρων κοινωνικής και αλληλοϋποστηρικτικής οικονομίας.
Στο πρώτο μέρος αυτής της αναφοράς θα συνοψίσουμε τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα, καθώς και το υπάρχον συνεταιριστικό και κοινωνικής οικονομίας πλαίσιο σε σχέση με το ρυθμιστικό πλαίσιο και με αυτό που στην πραγματικότητα υπάρχει.
Στο δεύτερο πιο εκτεταμένο μέρος, θα προσπαθήσουμε να συνοψίσουμε μερικές από τις διηπειρωτικές εμπειρίες και τεχνογνωσίες του δικτύου της CICOPA. Περιοριστήκαμε σε περιοχές που φαίνονταν να είναι περισσότερο σχετικές με το ελληνικό πλαίσιο σήμερα, όπως: επιχειρηματική μεταβίβαση επιχειρήσεων (που βρίσκονται στο χείλος του κλεισίματός τους) εργαζόμενοι επιχειρήσεων, ένταξη ευπαθών ομάδων, κοινωνικές υπηρεσίες για τα μικρά παιδιά και τους ηλικιωμένους, αγροτική οικονομία, ομάδες βιοτεχνών, τουρισμός, οικονομική οργάνωση μεταξύ μεταναστών, πολυμετοχικές και μεικτές μορφές συνεταιρισμών. Αυτός ο τομέας σκοπεύει να διευρύνει το μυαλό και να τονώσει τη φαντασία του αναγνώστη και να τον καταστήσει ικανό να κατανοήσει το δυναμικό των συνεταιρισμών και τη μεγάλη διεθνή εμπειρία που θα μπορούσαν να τεθούν σε καλή χρήση στην Ελλάδα.
Στο τρίτο μέρος αυτής της αναφοράς, θα περιγράψουμε τη διεθνή συντονιστική εμπειρία της ίδιας της CICOPA, τη λειτουργία πολύπλοκων αναπτυξιακών «πρότζεκτ», την ενθάρρυνση δημιουργίας εθνικών συνεταιριστικών ομοσπονδιών, την αναλυτική επεξήγηση τομεακών συνεταιριστικών προτύπων και τις συμβουλές, τέλος, που παρέχει η ίδια σε μία πληθώρα θεμάτων συνεταιριστικής νομοθεσίας.
Στο τέταρτο και τελευταίο μέρος, παρέχουμε μία σειρά προτάσεων βασιζόμενων στην αναπτυξιακή εμπειρία της CICOPA, σε σχέση με το πώς να ξεκινήσει ένα «πρότζεκτ» κοινωνικής οικονομίας, το οποίο στηρίζεται στην προώθηση συνεταιρισμών στην Ελλάδα στο άμεσο μέλλον.
Εμείς στη CICOPA ελπίζουμε ότι αυτή η αναφορά θα είναι άμεσης χρήσης από την ILO, την ελληνική κυβέρνηση και την κοινωνία των πολιτών. Είμαστε πεπεισμένοι ότι τα κοινωνικά ινστιτούτα της ελληνικής κοινωνίας απαρτίζουν ένα σταθερό έδαφος πάνω στο οποίο εργατικοί, κοινωνικοί και βιοτεχνικοί συνεταιρισμοί μπορούν να οργανωθούν και μια κοινωνική οικονομία μπορεί να αναπτυχθεί, η οποία, εκ περιτροπής, μπορεί να συνεισφέρει ουσιαστικά σε μια οικονομική ανάκαμψη που είναι άκρως αναγκαία και τη δικαιούται η Ελλάδα (Bruno Roelant, γενικός γραμματέας CICOPA, 28 Αυγούστου 2013).
Η Έκθεση κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβριο του 2013 και δόθηκε σε όλους.
Τον Οκτώβριο του 2016 ψηφίστηκε και κυκλοφόρησε στην Ελλάδα ο νόμος 4430/2016 για την κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία και ανάπτυξη των φορέων της και άλλες διατάξεις (ΦΕΚ Α' 205/31-10-2016).
Στις 23 Σεπτέμβριου του 2017 το Δίκτυο ΚΑΠΑ και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών οργάνωσαν συνάντηση (στο ΓΠΑ, Αθήνα) εκπροσώπων του ΟΗΕ και των Διεθνών Οργανώσεων της Κοινωνικής και Αλληλέγγυας Οικονομίας και φορέων που εργάζονται για μια πιο ανθρώπινη οικονομία χωρίς αποκλεισμούς.
Συμμετείχαν: ο κ. Vic Van Vuuren (πρόεδρος της ομάδας εργασίας του ΟΗΕ για την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία-UNTFSSE και της Επιτροπής Προώθησης και Ανάπτυξης των Συνεταιρισμών-COPAC), ο κ. Juan Antonio Pedreno (πρόεδρος της Κοινωνικής Οικονομίας Ευρώπης-SEE), ο κ. Stefania Marcone (αντιπρόεδρος των Συνεταιρισμών Ευρώπης-Cooperatives Europe), ο κ. Bruno Roelant (Γ.Γ. της Διεθνούς Ένωσης Συνεταιρισμών Εργαζομένων, Βιοτεχνιών και Υπηρεσιών-CICOPA) και βέβαια ο κ. Λουκάς Μπρέχας (Δίκτυο ΚΑΠΑ).
Εκεί, ο Γενικός Γραμματέας Bruno Roelants εξήγησε τις σημαντικές αδυναμίες του νέου ελληνικού νόμου 4430/2016 για την κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία (SSE) και τη συνεταιριστική νομοθεσία.
Το πρώτο πρόβλημα του νέου ελληνικού νόμου για την κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία (SSE) είναι ο αποκλεισμός από τον νόμο SSE ορισμένων συνεταιρισμών (σ.σ. της σημερινής πλειοψηφίας των συνεταιρισμών και του συντριπτικού κύκλου εργασιών. Μοιάζει ότι οι λεγόμενοι «εσωστρεφείς» έχουν ετήσιο τζίρο περίπου 2.000.000.000 ευρώ και οι «κοινωνικοί» περίπου 10.000.000 ευρώ μόνο) που δεν θεωρούνται ότι επικεντρώνονται επαρκώς στο γενικό συμφέρον (σ.σ. όπως το καταλαβαίνει η σημερινή εκτελεστική εξουσία, η οποία ταυτόχρονα ως σύγχρονη ολιγαρχία ελέγχει και τη βουλευτική εξουσία και διορίζει τη δικαστική εξουσία) και είναι υπερβολικά εσωστρεφείς.
Η διάκριση μεταξύ των συνεταιρισμών που θεωρούνται «αμοιβαίοι» (εσωστρεφείς) και άλλων που θεωρούνται αντίθετα ότι είναι «κοινωνικοί» (περισσότερο προσανατολισμένοι προς το γενικό και το κοινοτικό συμφέρον) είναι ασυμβίβαστη με τη δήλωση της ICA για τη συνεταιριστική ταυτότητα (1995), η οποία αναπαράγεται στο σύνολό της στη σύσταση της ΔΟΕ (193/2002) για την προώθηση των συνεταιρισμών και με τον ορισμό του κοινωνικού συνεταιρισμού, όπως ορίζεται στα διεθνή πρότυπα της CICOPA για τους κοινωνικούς συνεταιρισμούς (2011).
Αλλά θα επανέλθουμε.
Δημήτριος Μιχαηλίδης,
δημόσια γράφων, «ΑγροΝέα»
Share this post
